میرزا محمد تقی خان فراهانی معروف به نادرشاه عهد ناصری !

ایشان اندکی پس از رسیدن به مقام صدارت ، از طرف ناصرالدین شاه ملقب به امیر کبیر شد . این دوره  39 سال بیش تر به طول نکشید !

میرزا تقی در دی ماه سال 1185 خورشیدی در روستای نوقند فراهان به دنیا آمد . او در کودکی هم بازی فرزندان قائم مقام فراهانی بود و گاه هنگامی که برای بردن ظرف های غذا به کلاس آن ها می رفت در مباحث کلاس هم شرکت می کرد و این جا بود که معلم از هوش سرشار او مطلع شد و جهت رشد او تلاش فراوان کرد . سال ها بعد امیر در جوانی توانست منشی قائم مقام شود .

میرزا تقی در دومین ازدواج خود ( پس از مرگ همسر اول اش در آذربایجان ) به پیشنهاد ناصرالدین شاه با خواهر تنی او عزت الدوله ازدواج کرد . او فرزند محمد شاه و مهدعلیا بود .

امیرکبیر در طول حیات پربار خود خدمات بسیار زیادی به مملکت انجام داد . از جمله آن ها می توان به تاسیس مدرسه دارالفنون اشاره کرد . او کاملا بر این امر واقف بود که مملکت در زمینه علم و تمدن جدید بسیار فقیر است و در این زمینه باید از نیروی جوان مملکت استفاده شود . بنابراین در سفری که به روسیه داشت به این نتیجه رسید که برای دست یابی به این پیشرفت 2 راه دارد . یا باید عده ای را به اروپا بفرستند و یا این که تعدادی متخصص در زمینه های علمی مختلف به کشور دعوت کنند . بالاخره دارالفنون در 7 شعبه تاسیس شد . جالب این که شاهزادگان قاجار اولین شاگردان این مدرسه بودند . در این مدرسه مهندسی ، پزشکی ، داروسازی ، معدن و... به جوانان تدریس می شد . دارالفنون را نخستین دانشگاه مدرن تاریخ ایران می دانند .

از دیگر اقدامات مهم ایشان تاسیس روزنامه وقایع اتفاقیه در عهد ناصری بود . امیر اشتراک این روزنامه را برای هر یک از افراد دستگاه های دولتی اجباری کرد تا از وقایع روز کشور و دنیا مطلع باشند . این اخبار شامل عزل و نصب ها در دربار ، اعطای مقام و نشان و امتیازات می شد . گاهی نیز رویدادهای شهرهای ایران در این روزنامه به چاپ می رسید . در بخش خارجی آن  اخبار مربوط به رویدادهای کشورهای اروپایی چاپ می شد . جالب این که وقایع اتفاقیه صفحه اخبار حوادث نیز داشت ! سال ها بعد در شماره 49 آن خبر مرگ امیرکبیر چاپ شد که البته غیر واقعی و بر اثر بیماری ذکر شده بود !!!

در زمان امیرکبیر وزارت خارجه توسعه چشم گیری پیدا کرد . وی دستور داد سفارت خانه های دائمی ای درلندن و سن پطرزبورگ تاسیس شود . هم چنین در بمبئی ، عثمانی و قفقاز کنسولگری راه اندازی کرد . هم چنین افرادی برای کارهای دفتری و تنظیم اسناد سیاسی تربیت شوند تا بتوانند در این ادارات مشغول به کار شوند .

امیرکبیر در هنگام صدارت یکی از مخالفان اصلی رشوه خواری بود . حتی توانست در مقطعی حقوق شاه را نیز به 2000 تومان کاهش دهد ! هم چنین رسم قمه کشی ،  آزار رسانی به مردم و حمل سلاح سرد و گرم را ممنوع کرد . او هم چنین توانست جلوی بسیاری از دزدی و نا امنی ها را خصوصا در جاده های غرب کشور ( لرستان و چهارمحال و بختیاری )  بگیرد .

در قدیم مجرمان تحت تعقیب برای گرفتار نشدن توسط ماموران ، به محلی مقدس ( حرم امام رضا در مشهد ) رفته و در آن جا بست می نشستند ! امیر اولین کسی بود که بست نشینی را ممنوع کرد و دستور دستگیری هر فردی که از دست قانون به اماکن مقدسه فرار می کرد تا دستگیر و محاکمه نشود را صادر نمود . این کار به مذاق برخی روحانیون خوش نیامد و با ایشان  به مخالفت برخاستند .

امیرکبیر معتقد بود پس از اصلاح اقتصادی کشور باید نیروی نظامی تقویت شود زیرا روح کشور است و باید از هر جهت نیرومند بود .

سرانجام به توطئه درباریان و دستور مستقیم ناصرالدین شاه و به بهانه سختی کار صدارت برای امیر ، در تاریخ 20 آبان 1230 حکم عزل ایشان صادر شد و میرزا آقاخان نوری به جای ایشان به مقام صدارت برگزیده شد . شاه بعد از عزل امیر دچار عذاب وجدان شد اما دیگر فایده ای نداشت . امیر نیز با شرکت نکردن در مراسم سلام شاهانه و هم چنین نپذیرفتن حکمرانی ولایاتی چون فارس ، اصفهان و قم ، خشم شاه را بیش از پیش برانگیخت ! دستور دستگیری امیر کبیر صادر ، از تمامی مناصب عزل به کاشان تبعید شد .

دستور قتل امیر را شخص ناصرالدین شاه صادر کرد . رگ های دست و پای وی را در حمام فین گشودند و در نهایت نیز ایشان را خفه کردند . پیکر امیرکبیر ابتدا در گورستان شهر کاشان دفن شد اما مدتی بعد بنا به درخواست همسرش به کربلا منتقل و در حرم امام حسین به خاک سپرده شد . این اتفاق ناگوار در روز شنبه مصادف با 20 دی ماه 1230 خورشیدی رخ داد .